nr 35 2022 rok

Opublikowano: 30 listopad 2022

Poprawiono: 21 grudzień 2022

Aby pobrać plik pdf z Merkuriuszem - kliknij na okładkę

Merkuriusz Łęczyński nr 35 ● 2022

Wydano staraniem
Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łęczyńskiej
ul. Tysiąclecia 10, 21-010 Łęczna
www.towarzystwoleczna.pl
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Redakcja
Monika Bogusz
Paweł Brodzisz
Eugeniusz Misiewicz (red. naczelny)

Korekta
Janina Hunek

Skład komputerowy
Mariusz Bartniczuk
Paweł Brodzisz

Projekt okładki
Mariusz Bartniczuk

Na okładce
Bogdanka, II połowa lat 70. XX w.
fot. ze zbiorów rodziny Walasów

Nakład: 600 egz.

Copyright by
Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łęczyńskiej
Łęczna 2022

ISNN 1233-8885

 

W numerze:

 

Anna Jączek, Michał Kubera

Okolice Łęcznej w okresie wczesnego neolitu w świetle ostatnich badań archeologicznych

 

Andrzej Żor

O Janie Blochu trochę inaczej

 

Ewa Grzesiak

Szkolnictwo żydowskie w Łęcznej w okresie międzywojennym

 

Monika Bogusz

Społeczność żydowska Łęcznej w okresie zaboru rosyjskiego

 

Janusz Łosowski

Łęczna w świetle meldunków policyjnych z roku 1937. Cz. 3 (12)

 

Kazimierz Woś

W 80. rocznicę powstania Armii Krajowej

 

Artur Piekarz

Bunkier „Uskoka”

 

Danuta Matłaszewska

Jaszczów. Szpital we dworze czy w starej karczmie?

 

Bożena Warzyszak

Dwór w Ciechankach i jego dawni mieszkańcy – Lachertowie

 

GALERIA FOTO

Tak się zaczęło... Bogdanka przed rokiem 1982

 

Jolanta Chwałczyk

Górnictwo musi odejść, ale powinno odejść godnie – rozmowa z dr. inż. Stanisławem Stachowiczem

 

Eugeniusz Misiewicz

Warto wiedzieć, że… Cz. 4

 

Eugeniusz Misiewicz

Adam Świeca – pożegnanie 

 

PRZEDRUK Z PRASY

Łęczna na łamach dawnej prasy – „Architektura” 6/1985

 

 

Paweł Brodzisz

Z działalności Towarzystwa

 

Paweł Brodzisz

Kalendarium wydarzeń kulturalnych

 

 

WSTĘP

 

Drogi Czytelniku,

 

                35 edycja „Merkuriusza” ukazuje się w roku, który obfituje w istotne dla historii ziemi łęczyńskiej rocznice, przypominamy kilka z nich.

                Mija 40 lat od uruchomienia pierwszej ściany wydobywczej w kopalni Bogdanka. Po-mimo iż obecnie wiele się mówi o odejściu od tego surowca i poszukiwaniu alternatywnych, odnawialnych źródeł energii, to dla Łęcznej i regionu kopalnia miała i ma niewyobrażalny wpływ na potencjał rozwojowy miasta i regionu oraz dobrobyt jego mieszkańców. W przeszłości Bogdanka na liście do likwidacji, dzisiaj z rocznym wydobyciem w granicach 9 mln ton jest jednym z liderów w produkcji węgla kamiennego w Polsce. Od lat uznawana za najlepszą polską kopalnię i jedną z najnowocześniejszych w Europie. W obliczu wojny w Ukrainie

i embarga na surowce energetyczne „płynące” dotychczas ze wschodu, węgiel niespodziewanie powrócił do łask i stał się towarem deficytowym i pożądanym. Jaki będzie los lubelskiego węgla i tego zakładu, który wrósł i „zaaklimatyzował” się w naszym krajobrazie i co-dziennym życiu? Prezes-legenda dr Stanisław Stachowicz – dyrektor naczelny i prezes zarządu kopalni w latach 1990-2007 – w rozmowie z Jolantą Chwałczyk powraca do przeszłości Bogdanki, snując jednocześnie rozważania na temat jej przyszłości.

                Pamięci Jana Blocha, zasłużonego właściciela dóbr Łęczna (1879-1902), przemysłowca, finansisty, jednego z twórców kolei w Królestwie Polskim, autora licznych prac naukowych, inicjatora budowy Muzeum Wojny i Pokoju w Lucernie, filantropa i pacyfisty, pierwszego polskiego kandydata do Pokojowej Nagrody Nobla – w 120 rocznicę śmierci jego sylwetkę

i działalność przybliża dr Andrzej Żor, autor licznych biografii historycznych, m.in. A. Wielopolskiego, L. Kronenberga, J. G. Blocha.      

                80 lat temu, w 1942 roku, w następstwie ludobójczej operacji „Reinhardt” doszło do całkowitej eksterminacji społeczności żydowskiej Łęcznej, żyjącej tutaj od XVI wieku. Łęcznianom wyznania mojżeszowego poświęcamy dwa artykuły. Dr Monika Bogusz przedstawia funkcjonowanie gminy żydowskiej (kahału) w Łęcznej w czasach Królestwa Polskiego, Ewa Grzesiak kreśli zaś szkic o szkolnictwie żydowskim w Łęcznej w okresie międzywojennym.

                „Merkuriusza” otwiera artykuł Anny Jączek i Michała Kubery, w którym dzielą się oni wynikami badań archeologicznych prowadzonych w ostatnim czasie w pobliskim Leopoldowie

i Milejowie. Szpital we dworze czy w starej karczmie? – na to pytanie próbuje odpowiedzieć Danuta Matłaszewska, przybliżając arcyciekawe wątki dotyczące zarania lecznicy w Jaszczowie. Prof. Janusz Łosowski kontynuuje cykl policyjny i przytacza kolejną dawkę meldunków komendanta Posterunku PP w Łęcznej składanych przełożonemu w Lubartowie.

                Kazimierz Woś swój tekst poświęca powołanej 80 lat temu Armii Krajowej i funkcjonującym w jej strukturach placówkom Nr 5 i 6, operującym na terenie Milejowa, Brzezin, Biskupic i Trawnik. Dr Artur Piekarz z IPN w artykule Bunkier „Uskoka” przywołuje postać  kpt. Zdzisława Brońskiego, niekwestionowanego dowódcy polowego antykomunistycznego podziemia na Lubelszczyźnie, i naświetla szerzej nieznane fakty związane z bunkrem „Uskoka”, życiem jego głównego lokatora i tragicznym finałem – śmiercią niezłomnego kapitana.

                Paweł Brodzisz przygotował kolejną dawkę informacji o  najważniejszych wydarzeniach kulturalnych i artystycznych, które miały miejsce w Łęcznej. Tradycyjnie już w „Merkuriuszu” nie mogło zabraknąć ciekawych fotografii archiwalnych i dokumentujących współczesne wydarzenia.                                                                                                                                    

                Zachęcam do pochylenia się nad kartami „Merkuriusza” i życzę przyjemnej lektury.

 

Eugeniusz Misiewicz

Walne Zgromadzenie członków TPZŁ

Opublikowano: 21 czerwiec 2022

Poprawiono: 21 czerwiec 2022

 

 

Zarząd Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łęczyńskiej informuje, że 30 czerwca 2022 r. (czwartek)
o godz. 18.00 (lub o 18.30 w drugim terminie, w przypadku braku kworum)
w CK-Osiedlowym Domu Kultury w Łęcznej ul. Górnicza 12, odbędzie się Walne Zgromadzenie TPZŁ.

 

Normal 0 21 false false false PL X-NONE X-NONE

Uroczystość wręczenia nagród laureatom Turnieju Wiedzy o Łęcznej

Opublikowano: 12 czerwiec 2022

Poprawiono: 12 czerwiec 2022

Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łęczyńskiej

zaprasza laureatów XXXVII Turnieju Wiedzy o Łęcznej

 

Klasy IV-VI szkoły podstawowe

 

I MIEJSCE – Mikołaj Rusek – kl. V – SP w Cycowie

 

II MIEJSCE – Amanda Mazurek – kl. VI – SP w Zofiówce

 

III MIEJSCE – Adam Serwa - kl. V – SP nr 2 w Łęcznej

 

Klasy VII – VIII szkoły podstawowe i ponadpodstawowe

 

I MIEJSCE – Gabriela Kutyma kl. I – IV LO w Lublinie

 

II MIEJSCE (ex æquo) – Bartłomiej Gryglicki kl. I – ZS im. KKJ w Łęcznej

 

II MIEJSCE (ex æquo) – Kajetan Hapoń – kl. VIII – SP nr 4 w Łęcznej

 

III MIEJSCE – Natalia Zwolak – kl. VIII – SP nr 4 w Łęcznej

 

na uroczystość wręczenia nagród

15 czerwca 2022 r., godz. 14.00

Piwnica Artystyczna Centrum Kultury w Łęcznej

ul. Obrońców Pokoju 1

 

Fundatorem nagród jest Gmina Łęczna

 

 

 

Izba regionalna - zapraszamy

Opublikowano: 27 sierpień 2011

Poprawiono: 12 czerwiec 2022

 

Izba regionalna prowadzona przez Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łęczyńskiej mieści się przy ulicy Tysiąclecia 10
w Łęcznej. W izbie są prezentowane zbiory eksponatów związanych z Ziemią Łęczyńską.
W skład kolekcji wchodzą przedmioty pozyskane przez Towarzystwo od darczyńców, w tym od mieszkańców Łęcznej i okolic. W izbie można obejrzeć przedmioty codziennego użytku, monety, książki, obrazy,
zabytkowe kafle, urządzenia domowe i wiele innych. Dziękujemy wszystkim darczyńcom za przekazane eksponaty.

Izbę można zwiedzać podczas dyżurów społecznych członków stowarzyszenia, w każdą środę w godz. 13:00-15:00 lub po umówieniu się telefonicznym – 698 861 310.